Mosty termiczne to zjawisko często pojawiające się w budownictwie, które może mieć negatywny wpływ na efektywność energetyczną budynków, komfort cieplny mieszkańców oraz trwałość konstrukcji. W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie są mosty termiczne, jak powstają, jakie są ich konsekwencje oraz jak można je minimalizować.

Definicja mostu termicznego

Most termiczny to miejsce w konstrukcji budynku, gdzie dochodzi do lokalnie zwiększonej utraty ciepła lub, w przypadku klimatu ciepłego, do nadmiernego przenikania ciepła do wnętrza budynku. Jest to obszar, w którym występuje zakłócenie jednorodności materiału termoizolacyjnego, co prowadzi do zwiększonego przepływu ciepła w porównaniu z pozostałą częścią przegrody budowlanej.

Mosty termiczne mogą powstawać w różnych miejscach budynku, najczęściej na styku różnych materiałów budowlanych, w narożnikach, przy oknach i drzwiach, a także w miejscach, gdzie konstrukcja jest narażona na bezpośrednie przewodzenie ciepła, np. w elementach metalowych.

Rodzaje mostów termicznych

Mosty termiczne można podzielić na kilka podstawowych typów, w zależności od ich pochodzenia i miejsca występowania:

a) Mosty termiczne materiałowe: Powstają w miejscach, gdzie dochodzi do przerwania ciągłości warstwy izolacyjnej przez elementy o wysokim przewodnictwie cieplnym. Przykładem może być stalowa belka lub betonowy słup przechodzący przez warstwę ocieplenia, co prowadzi do intensywnego przepływu ciepła.

b) Mosty termiczne geometryczne: Pojawiają się w miejscach, gdzie z powodu kształtu elementu budynku zmienia się intensywność przepływu ciepła. Przykładem mogą być narożniki budynków, gdzie ze względu na ich geometrię powierzchnia oddawania ciepła jest większa niż na płaskiej ścianie.

c) Mosty termiczne związane z połączeniami konstrukcyjnymi: Są to mosty termiczne powstające w miejscach połączeń różnych elementów konstrukcyjnych, takich jak połączenia ścian z dachem, balkonami czy parapetami. Często wynikają one z niewłaściwego wykonania lub zaprojektowania połączeń, co prowadzi do powstania nieszczelności w warstwie termoizolacyjnej.

Skutki występowania mostów termicznych

Mosty termiczne mogą prowadzić do wielu niekorzystnych skutków, które wpływają zarówno na efektywność energetyczną budynku, jak i na komfort życia jego mieszkańców. Do najważniejszych z nich należą:

a) Zwiększone straty ciepła: Mosty termiczne są miejscami, gdzie budynek traci więcej ciepła niż przez pozostałe elementy przegród. W efekcie, aby utrzymać komfortową temperaturę wewnątrz pomieszczeń, konieczne jest większe zużycie energii na ogrzewanie, co prowadzi do wyższych kosztów eksploatacyjnych.

b) Kondensacja pary wodnej: W miejscach występowania mostów termicznych temperatura powierzchni może spaść poniżej punktu rosy, co prowadzi do kondensacji pary wodnej. Skroplona wilgoć może sprzyjać rozwojowi pleśni i grzybów, co negatywnie wpływa na zdrowie mieszkańców oraz stan techniczny budynku.

c) Zmniejszony komfort cieplny: Mosty termiczne mogą powodować nierównomierne rozkłady temperatur w pomieszczeniach, co prowadzi do dyskomfortu termicznego. Mieszkańcy mogą odczuwać zimne przeciągi w pobliżu mostów termicznych, co zmniejsza komfort użytkowania przestrzeni mieszkalnych.

d) Uszkodzenia konstrukcyjne: Długotrwała kondensacja wilgoci w miejscach mostów termicznych może prowadzić do degradacji materiałów budowlanych, takich jak drewno czy beton. W efekcie może dojść do osłabienia struktury budynku, co wymaga kosztownych napraw.

Jak unikać mostów termicznych?

Aby minimalizować ryzyko powstawania mostów termicznych, należy już na etapie projektowania i budowy stosować odpowiednie rozwiązania konstrukcyjne oraz materiałowe. Poniżej przedstawiamy kilka kluczowych strategii:

a) Staranne projektowanie: Na etapie projektowania budynku ważne jest uwzględnienie wszystkich potencjalnych miejsc występowania mostów termicznych. Architekt oraz inżynier budowlany powinni zwrócić szczególną uwagę na detale połączeń różnych elementów konstrukcyjnych, takich jak ściany, dachy, okna czy balkony.

b) Odpowiednia izolacja: Zastosowanie ciągłej warstwy izolacji termicznej bez przerw i nieszczelności jest kluczowe w minimalizowaniu mostów termicznych. Szczególną uwagę należy zwrócić na miejsca, gdzie różne elementy konstrukcji stykają się ze sobą, oraz na detale połączeń, które często są miejscami newralgicznymi.

c) Mostki termiczne: W przypadku elementów konstrukcyjnych o dużym przewodnictwie cieplnym, takich jak stalowe belki czy betonowe słupy, warto zastosować specjalne mostki termiczne, czyli elementy izolacyjne, które zmniejszają przepływ ciepła przez te elementy. Mostki termiczne można stosować na przykład w połączeniach balkonów z resztą budynku.

d) Nowoczesne materiały budowlane: Współczesne technologie budowlane oferują szeroką gamę materiałów o niskim współczynniku przewodzenia ciepła. Zastosowanie materiałów kompozytowych, ciepłych parapetów, specjalnych profili okiennych czy płyt izolacyjnych może znacznie zmniejszyć ryzyko powstawania mostów termicznych.

Jak zidentyfikować mosty termiczne?

Zidentyfikowanie mostów termicznych w już istniejącym budynku jest kluczowe dla poprawy efektywności energetycznej. Oto kilka metod, które mogą pomóc w wykrywaniu mostów termicznych:

a) Termowizja: Jednym z najskuteczniejszych narzędzi do wykrywania mostów termicznych jest kamera termowizyjna. Dzięki niej można zidentyfikować miejsca o zwiększonym przepływie ciepła, które na obrazie termowizyjnym będą miały inną temperaturę niż pozostałe elementy budynku.

b) Badanie wilgotności: W miejscach, gdzie dochodzi do kondensacji pary wodnej, wilgotność materiałów budowlanych może być wyższa niż w pozostałych częściach budynku. Regularne monitorowanie poziomu wilgotności może pomóc w zidentyfikowaniu problematycznych obszarów.

c) Inspekcja wizualna: Chociaż mosty termiczne mogą być trudne do wykrycia gołym okiem, pewne oznaki, takie jak występowanie pleśni, zacieki na ścianach czy zimne miejsca w pomieszczeniach, mogą wskazywać na ich obecność.