Materace przeciwodleżynowe coraz częściej pojawiają się nie tylko w szpitalach, ale również w domach prywatnych. Odpowiednio dobrane i ustawione ciśnienie w takim materacu to klucz do skutecznego zapobiegania odleżynom oraz do zapewnienia komfortu i bezpieczeństwa choremu.
W tym artykule wyjaśniamy, jak działa materac przeciwodleżynowy, jak prawidłowo ustawić ciśnienie, oraz na co zwrócić uwagę przy codziennym użytkowaniu.
Jak działa materac przeciwodleżynowy?
Materac przeciwodleżynowy to nowoczesne rozwiązanie, które zmienia punkt nacisku ciała na podłoże, dzięki czemu skóra i tkanki nie są stale uciskane w jednym miejscu. Działa to na zasadzie cyklicznego pompowania i spuszczania powietrza z komór, co poprawia krążenie i zapobiega martwicy skóry.
W praktyce oznacza to, że co kilka minut materac zmienia obszar podparcia ciała, delikatnie masując skórę i poprawiając ukrwienie. To szczególnie ważne w przypadku osób starszych, po operacjach lub z ograniczoną mobilnością.
Ustawianie ciśnienia – zasada działania
Każdy materac przeciwodleżynowy jest wyposażony w pompę z regulacją ciśnienia, najczęściej w postaci pokrętła lub elektronicznego panelu. Pompa stale dostarcza powietrze do materaca, utrzymując odpowiedni poziom sprężystości komór.
Podstawowa zasada którą należy się kierować jest tutaj bardzo prosta:
▪ im cięższy użytkownik, tym wyższe ciśnienie należy ustawić,
▪ im lżejszy użytkownik, tym niższe ciśnienie powinno być ustawione
W praktyce jednak nie liczy się wyłącznie waga. Równie ważne są stan zdrowia, pozycja ciała oraz długość czasu spędzanego w łóżku. Osoba leżąca bez ruchu przez wiele godzin potrzebuje nieco wyższego ciśnienia, by zapobiec zapadaniu się ciała i uciskowi skóry, natomiast osoba bardziej mobilna – niższego, zapewniającego większy komfort i naturalne ułożenie sylwetki.
Przykładowe ustawienia ciśnienia
Dokładne wartości mogą się różnić w zależności od modelu materaca, jednak orientacyjne ustawienia prezentują się następująco:
Waga użytkownika | Orientacyjne ciśnienie / ustawienie pokrętła | Uwagi |
|---|---|---|
do 50 kg | 20–30% maksymalnej wartości | Dla osób szczupłych, lekkich, potrzebujących bardziej miękkiej powierzchni. |
50–80 kg | 40–60% maksymalnej wartości | Standardowe ustawienie, zapewniające równowagę między stabilnością a komfortem. |
80–110 kg | 70–90% maksymalnej wartości | Wyższe ciśnienie gwarantuje odpowiednie podparcie ciała i ogranicza zapadanie się materaca. |
powyżej 110 kg | 90–100% maksymalnej wartości (tryb wzmocniony) | Zalecane dla osób o większej masie lub całkowicie unieruchomionych. |
Jak ustawić ciśnienie w materacu krok po kroku?
Prawidłowe ustawienie ciśnienia wygląda podobnie w większości modeli materacy przeciwodleżynowych, niezależnie od tego, czy jest to materac rurowy, czy bąbelkowy.
Rozłożenie i podłączenie materaca
Materac należy równomiernie rozłożyć na powierzchni łóżka, tak aby komory powietrzne nie były skręcone ani zagięte. Pompę najlepiej umieścić po stronie, gdzie zwykle znajdują się nogi lub stopy użytkownika – w ten sposób przewody powietrzne nie będą przeszkadzać w codziennej pielęgnacji chorego. Ważne, aby przewody miały swobodny przepływ i nie były przygniecione ramą łóżka.
- Upewnić się, że przewody nie są przyciśnięte.
- Nie prowadzić węży pod elementami łóżka.
Podłączenie pompy do zasilania
Pompa zasilana jest standardowo prądem 230V. Po podłączeniu do gniazdka należy włączyć urządzenie i odczekać kilka minut, aż materac w pełni się napompuje. W tym czasie system komór wypełnia się powietrzem i stabilizuje ciśnienie, przygotowując powierzchnię do dalszych ustawień.
- Nie zasłaniać otworów wentylacyjnych pompy.
- Unikać używania słabej jakości przedłużaczy.
Wstępne ustawienie ciśnienia
Regulacji dokonuje się za pomocą pokrętła lub elektronicznego panelu sterowania. Ciśnienie powinno być dopasowane do wagi użytkownika – osoby cięższe wymagają wyższego ciśnienia, aby materac utrzymywał ciało, natomiast osoby lżejsze potrzebują niższego poziomu, by uniknąć nadmiernej sztywności.
| Waga użytkownika | Zalecane ustawienie |
|---|---|
| do 50 kg | 20–30% maksymalnej wartości |
| 50–80 kg | 40–60% maksymalnej wartości |
| 80–110 kg | 70–90% maksymalnej wartości |
| powyżej 110 kg | maksymalne ciśnienie lub tryb wzmocniony |
Sprawdzenie twardości materaca
Po kilku minutach od napompowania należy sprawdzić, czy ciśnienie jest ustawione prawidłowo. Najczęściej stosuje się tzw. test dłoni – wsunięcie dłoni pod biodro osoby leżącej (przez prześcieradło).
- Luz 2–3 cm – ciśnienie optymalne.
- Dłoń nie wchodzi – materac zbyt twardy.
- Dłoń zapada się głęboko – materac zbyt miękki.
Dostosowanie ciśnienia do indywidualnych potrzeb
Optymalne ciśnienie to połączenie skutecznej ochrony przed odleżynami i komfortu leżenia. Zbyt wysokie ustawienie powoduje uczucie unoszenia się nad powierzchnią, a zbyt niskie – zapadanie i punktowy ucisk ciała. W pierwszych dniach warto obserwować reakcję użytkownika i dopasować ustawienia do jego samopoczucia oraz wrażliwości skóry.
- Przy całkowitym bezruchu – ciśnienie wyższe (bliżej górnej granicy).
- Przy większej mobilności – ciśnienie niższe dla większego komfortu.
Czy trzeba zmieniać ciśnienie w czasie użytkowania?
Tak. Ustawienia mogą wymagać okresowej korekty, szczególnie gdy:
▪ zmienia się waga użytkownika (np. po rekonwalescencji),
▪ materac jest używany w różnych temperaturach (wpływa to na gęstość powietrza),
▪ po kilku miesiącach eksploatacji pompa pracuje ciszej lub wolniej.
Dobrą praktyką jest kontrola ciśnienia raz na 1–2 tygodnie oraz sprawdzenie stanu komór (czy nie ma mikroprzecieków lub zużycia).
Jak dbać o materac przeciwodleżynowy?
Prawidłowe ustawienie ciśnienia to tylko część troski o komfort i skuteczność materaca. Równie istotna jest jego regularna pielęgnacja i utrzymanie odpowiednich warunków pracy. Dbanie o czystość, drożność komór powietrznych i bezpieczeństwo pompy znacząco wydłuża żywotność całego systemu.
Oto kilka zasad, których warto przestrzegać:
🧼 Regularne czyszczenie
Pokrowiec oraz komory powietrzne należy przecierać miękką, wilgotną ściereczką z delikatnym detergentem. Nie należy stosować agresywnych środków chemicznych ani zanurzać materaca w wodzie.
⚠️ Unikanie ostrych przedmiotów
W bezpośrednim otoczeniu materaca nie powinny znajdować się żadne ostre elementy (np. biżuteria, suwaki, metalowe akcesoria), które mogłyby uszkodzić powierzchnię.
🛏️ Brak dodatkowego obciążenia
Nie zaleca się przykrywania materaca grubymi kocami, podkładami lub dodatkowymi materacami. Może to ograniczyć cyrkulację powietrza, a tym samym obniżyć skuteczność działania.
🌬️ Prawidłowa wentylacja pompy
Pompa powinna mieć zapewniony stały dopływ powietrza. Nie może być zasłonięta ani ustawiona w miejscu narażonym na wilgoć lub kurz – dzięki temu nie przegrzewa się i działa stabilnie.
💡 Warto wiedzieć: co kilka miesięcy dobrze jest sprawdzić stan przewodów powietrznych i mocowania pompy. Nawet drobne nieszczelności mogą wpływać na skuteczność ciśnienia i komfort użytkowania.
Wnioski i najczęściej zadawane pytania
Ustawienie odpowiedniego ciśnienia w materacu przeciwodleżynowym to nie tylko kwestia techniczna, ale i klucz do komfortu oraz skutecznej profilaktyki odleżyn.
Najważniejsze zasady, które warto zapamiętać:
- dopasuj ciśnienie do wagi i mobilności użytkownika,
- regularnie kontroluj twardość i szczelność materaca,
- dostosuj ustawienia do indywidualnych potrzeb,
- dbaj o higienę i estetykę miejsca, w którym materac jest używany.
Prawidłowe ustawienie ciśnienia w materacu przeciwodleżynowym to nie tylko kwestia wygody, ale przede wszystkim skuteczności w profilaktyce odleżyn. Zbyt niskie lub zbyt wysokie ciśnienie może prowadzić do niewłaściwego rozkładu nacisku na ciało, a tym samym zwiększać ryzyko podrażnień i zaburzeń krążenia w skórze.
Równie ważna jak sama regulacja jest codzienna kontrola i pielęgnacja – utrzymanie czystości pokrowca, drożności przewodów powietrznych oraz odpowiednie ustawienie pompy znacząco wydłużają żywotność systemu i zapewniają stabilne działanie przez wiele miesięcy.
Warto też pamiętać, że każdy użytkownik ma inne potrzeby – stan zdrowia, waga, poziom ruchomości czy długość przebywania w jednej pozycji wpływają na optymalne ustawienia. Dlatego w pierwszych dniach użytkowania należy obserwować reakcję organizmu i stopniowo dostosowywać parametry.
Dodaj komentarz